Lilium martagon (Turkse lelie)

De Martagon lelie is een vaste plant die van nature groeit in de bergen, op bergweiden en op open plaatsen in gemengde loof- en dennenbossen. De Martagonlelie komt van nature voor in de Alpen, de Vogezen, het Zwarte Woud, de Zuid-Siberische taiga en is verder ingeburgerd in Engeland en Scandinavië.

De Martagon lelie ontleent de naam Turkse lelie aan de tulbandvorm van de bloemen. Die bloemen hebben kenmerkende, teruggeslagen kroonbladen. De bloemkleur van de wilde Martagon lelie is diep vleesrood (purperrood tot bruinviolet) met zwarte stippen. Heel zelden is er in het wild ook een witte variant van deze lelie te vinden.

De Martagon lelie is een vaste plant die van nature het beste gedijt op vochtige, voedsel- en humusrijke leem- en kleigrond. In berggebieden is de Martagon lelie een indicator voor een vrij natte tot zeer vochtige plaats. De Martagon lelie komt in het wild veelal voor in de buurt van bergbeken die periodiek overstromen waardoor vruchtbare stoffen worden afgezet. Daarnaast kwam de plant veel voor in moerasachtige weiden. Door verbeterde ontwatering is deze natuurlijke biotoop van de Martagon lelie echter drastisch verminderd. Hierdoor is de plant in zijn natuurlijke omgeving een bijzonderheid aan het worden.

Lilium martagon hybrides:

De wilde Martagon lelie vermeerderd zich in hoofdzaak door middel van zaad en in beperkte mate door de vorming van nieuwe bollen. De wilde Martagon lelie is echter moeilijk te telen in een tuinsituatie. Speciaal voor toepassing in de tuin zijn er daarom goed te kweken hybride nakomelingen van deze prachtige lelie veredeld in kleuren variërend van geel, oranje, roze en purper tot bruinrood en donkerrood. Al deze door veredeling verkregen hybridesoorten hebben de kenmerkende teruggeslagen kroonbladen en donkere spikkels op de bloembladen. In de tuin bloeit de Martagon lelie in juni en juli en bereikt hij een bloeihoogte van ± 80 tot 100 cm. De Martagon lelie is winterhard, zeer geschikt voor verwildering en hij bloeit ieder jaar rijker. De Martagon lelie groeit in principe overal in de noordelijke en zuidelijke gematigde zones, zoals de Verenigde Staten (behalve het zuiden), het grootste gedeelte van Europa en een groot gedeelte van Rusland en Noord Aziё.

Martagon hybrides worden in het najaar verhandeld als losse bol en in het vroege voorjaar als jonge plant op pot zodat ze zowel in het najaar als in het voorjaar in de tuin geplant kunnen worden. De Martagon lelie stelt geen hoge eisen aan de groeilocatie omdat ze zich goed kunnen aanpassen. Echter voor een optimale groei geven ze de voorkeur aan een goed waterdoorlatende plek waar ze zijn beschermt tegen overmatige hitte, wind, droogte en kou. Een beetje direct zonlicht op sommige momenten van de dag en lichte schaduw gedurende de rest van de dag zorgt voor de beste bloeiresultaten.

De plantdiepte van een Martagon bol is 10 cm plus de hoogte van de bol waarbij de wortels bij de basis van de bol in verschillende richtingen naar beneden moeten wijzen en het is belangrijk dat de grond goed vochtig is en stevig wordt aangedrukt als het plantgat is gevuld.

Martagon lelies moeten in de tuin tijdens de groei tot laat in de herfst, goed worden bewaterd, om in het volgende voorjaar een goede bloemproductie te garanderen. Ook is het belangrijk dat elke herfst alle lelieplantenresten uit de tuin worden verwijderd. De beste tijd om Martagon lelies te bemesten is direct na het bloeiseizoen zodat de bladeren en de stam de gelegenheid krijgen om op natuurlijke manier af te sterven voordat de winter begint. Het is het beste om organische mest een beetje uit de buurt van de bolen de stamgroei in de grond te werken en daarna met zand of grond te bedekken, dit voorkomt dat door regendruppels sporen van schimmels op de leliebladeren spatten.